‘Als kinderen protesteren en opkomen voor het behoud van de aarde, moeten we naar hen luisteren, anders zijn we fout bezig’
Utrechtse Heuvelrug, 4 juni 2019 - ‘Alleen ga je harder, samen kom je verder’, en ‘als je zelf geen plan hebt, word je onderdeel van het plan van een ander’. Met dit soort praktische noties in het achterhoofd spreken we met natuurbeheerders, landgoedeigenaren, bedrijven, scholen, zorginstellingen, sportverenigingen, politici, bestuurders over de uitdagende ambitie van bewonersinitiatief GoedVolk om Utrechtse Heuvelrug plasticvrij te maken in 2026. De weerslag van de gesprekken publiceren we op de website van GoedVolk en de sociale media.
Harm Okker (l), Bettina Wijnen, Edwin Kerkemeijer – milieucommissie foto Gerard van Wijk
Oranjestein in Doorn is een van de tien woonzorglocaties van de landelijke stichting Pro Senectute. De zorginstelling afficheert zich met woonzorg in een stijlvolle woonomgeving voor gelijkgestemde senioren. „Kenmerkend voor Oranjestein is kleinschalig wonen in een goede omgeving om oud te worden,” zegt Edwin Kerkemeijer, lid van de milieucommissie. Oranjestein bestaat ruim veertig jaar. De duurzaamheidsambities van de zorginstelling lopen parallel met die van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. In maart van dit jaar ondertekende de gemeente de “Green Deal ‘Nederland op weg naar Duurzame Zorg’ 2.0”. Oranjestein en gemeente onderzoeken op welke manier de zorginstelling kan aansluiten bij de aanpak om de bedrijfsvoering verder te verduurzamen. Oranjestein loopt voorop. Vorig jaar mei ontving Oranjestein al het bronzen certificaat van Milieu Platform Zorgsector (https://milieuplatformzorg.nl).
Milieucommissie
In Oranjestein zijn de duurzaamheidsambities toevertrouwd aan de milieucommissie. Die bestaat uit Bettina Wijnen, receptioniste, oog en oor van de organisatie, Edwin Kerkemeijer, technisch medewerker verantwoordelijk voor techniek, veiligheid en bewustwording rond milieuthema’s. Beiden werken in Oranjestein. Harm Okker is het derde lid van de commissie. Hij is facilitair manager, verantwoordelijk voor het vastgoed en niet locatiegebonden. „De milieucommissie is ingesteld om te beoordelen hoe het energieverbruik kan worden verminderd. Maar het gaat verder,” zegt Okker. „Duurzaamheid en beheer in het gebruik van grondstoffen, maar ook afval, vervoer en logistiek. Het is veelomvattend. Daarom hebben we getekend voor de green deal. Het bronzen certificaat bevestigt dat we duurzaam bezig zijn, dat we waken over milieuaspecten, dat we onze techniek goed onderhouden waardoor we in verhouding minder energie gebruiken. En dat de afvalstromen georganiseerd zijn. We hebben getekend voor alle locaties. Naast het certificaat van Oranjestein zijn nog twee locaties in beoordeling. Daar is wel wat voor nodig. Daarom stellen we milieucommissies in. In eerste instantie heeft de commissie de doelstelling om het certificaat te behalen en daarnaast om de medewerkers mee te krijgen in dat proces van milieubeheer en duurzaamheid.” Kerkemeijer: „We zamelen ijzer, papier en plastic gescheiden in . De overheid legt instellingen de verplichting op om een energieprestatierapport op te stellen, vergelijk het met een energielabel voor woningen. Hoe verhouden zich investeringen tot de besparing op grondstoffen. Neem bijvoorbeeld de ledverlichting of de dubbele beglazing. Het loont om de enkele beglazing te vervangen door dubbel glas. Dat hebben we dus gedaan. We kregen over het vorig jaar een substantieel bedrag terug van de voorschotbetalingen op de energierekening door een actief beheer van de verwarming en de installatie van isolatieglas.” In de missie en visie van de organisatie komt het woord duurzaam niet voor.„Geen bewuste keuze,” zegt Okker, „de missie en visie waren er eerder dan de keuze voor de Green Deal. We gebruiken op alle locaties groene stroom en CO2 neutraal gas. Dit past goed in ons duurzame beleid en sluit aan bij de ingeslagen weg met de Green Deal Zorg.”
Bewustwording
Wijnen: „Met in verhouding simpele maatregelen kun je veel besparen. Het motiveert als je de resultaten terugziet in de exploitatie. Met sensoren in de badkamers en opslagruimtes zorgen we er voor dat het licht sneller uitgaat als er niemand in de ruimte is. We maken bewoners en medewerkers bewust om het licht uit te doen in de ruimte waar niemand is. Nieuwe bewoners bieden we aan te helpen met besparingsmaatregelen. Dit is het moeilijkste onderdeel.” „Voordat we het certificaat kregen hebben studenten onderzoek gedaan naar techniek, organisatie en gedrag. Dat laatste is heel interessant,” zegt Okker. „Waarom laten mensen licht branden in de ruimte waar ze niet zijn. Doen medewerkers dat thuis ook? Dat is de grote opgave. In de zomer doen we de helft van de lampen uit. Het idee is niet moeilijk uitvoerbaar, maar leg het bewoners en medewerkers maar eens uit om het ook te doen.” Kerkemeijer: „Concrete aanleiding voor de veranderingen was het feit dat zodra de zon scheen de zonwering automatisch naar beneden ging. Er waren mensen die gewoon naar buiten wilden kijken. We hebben toen op de kamers schakelaars aangebracht, zodat iedereen de zonwering individueel kon regelen.”
Hoe beïnvloed je het gedrag van mensen.. „Kijk hoe makkelijk mensen afval en plastic uit de auto op straat gooien. We moeten allemaal bewegen,” zegt Okker, „gebruikers en leveranciers. Als we een volgende stap willen zetten van brons naar zilver, dan richten de veranderingen zich vooral op het inkoopproces.” Pro Senectute heeft als onderdeel van de Green Deal afvaldoelstellingen geformuleerd, waaronder het reduceren van plastic. Plastic bekertjes zijn inmiddels vervangen door kartonnen bekers. De milieucommissie overweegt om de organisatie voor te stellen deel te nemen aan de Plasticvrij Challenge, een initiatief van GoedVolk dat organisaties, scholen en verenigingen uitdaagt aan de slag te gaan met het verminderen van plastic in de bedrijfsvoering. Dat sluit goed aan bij wat de organisatie al doet.
Jongeren
Tot slot. Okker vindt het belangrijk dat als kinderen protesteren en opkomen voor het behoud van de aarde, we naar hen moeten luisteren, anders zijn we fout bezig. Prima dat kopje koffie van Rutte met de scholieren, maar vervolgens blijft het stil. „Als kinderen zo’n signaal afgeven dan is dat ongelooflijk belangrijk.”
door Gerard van Wijk
Comentários