Vorige week las ik op LinkedIn een berichtje van Wouter van Noort. Het sluit prachtig aan bij de beweging die GoedVolk in gang heeft gezet om de Utrechtse Heuvelrug plasticvrij te krijgen in 2026. Op de foto zie je Tilos, het eerste zero waste eiland ter wereld. Zonder openbare vuilnisbakken, samen met bewoners werken aan gedragsverandering, geavanceerde recycling en allerlei lokale samenwerkingen, wil dit Griekse eiland zijn voetafdruk zo klein mogelijk houden. Met succes: het afval nam met 40 procent af. Wouter van Noort vroeg zich af of dit ook elders zou kunnen werken en of er in Nederland vergelijkbare initiatieven zijn? We attendeerden Wouter uiteraard op onze inspanningen om het plastic en zwerfafvalprobleem te verkleinen.
Plastic is overal
En het moet gezegd dat wanneer de goedbedoelende burgers van de Heuvelrug op hun vrije zaterdagochtend plastic en ander zwerfafval ploggen (hardlopend) en plandelen (wandelend) dat het probleem naarmate je dieper het bos in gaat kleiner wordt. Gelukkig maar. De wandelaar, hardloper en fietser laat gemiddeld genomen weinig plastic achter. Maar suggereren dat we dus geen probleem hebben met afval en in het bijzonder plastic is je ogen sluiten voor de werkelijkheid. Het is bekend dat er plastic in de honing van bijen wordt aangetroffen, in de magen van vogels en in het bloed van mensen. Dat probleem los je niet op door aan het einde van de levensduur van het afval vrijwilligers de rommel te laten opruimen. Dat moet je bij de bron aanpakken. Dus niet gaan dweilen maar zien hoe je de kraan dicht kunt draaien. In de achterliggende jaren is er al veel gedaan in het kader van plasticvrij op de Heuvelrug. Eerder dit jaar werd op initiatief van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, SDG House Landgoed Zonheuvel en GoedVolk een compleet en uitgewerkt plan van aanpak gepresenteerd over een bron aanpak van het probleem. Een tijdpad toont dat het mogelijk is om samen met bedrijven, de retail, gemeente en vrijwilligers een volgende stap te zetten en de eindeloze stroom van plastic en afval langzaam en zeker in te dammen. Alle kennis en ervaring is beschikbaar. De beste mensen die weten hoe je de retail plasticvrij kunt inrichten en welke alternatieven er zijn voor single use plastics wonen in de gemeente Utrechtse Heuvelrug. De wil van bedrijven om onderdeel te zijn van de oplossing is aanwezig. En als er aan het einde van de rit iets moet worden opgeruimd dan zijn er meer dan voldoende vrijwilligers beschikbaar. Helaas moet ik vaststellen dat de uitvoering stokt.
Uitdaging
Met een verwijzing naar het Griekse eiland Tilos zou ik willen zeggen: wat let de gemeente Utrechtse Heuvelrug om de eerste zero waste city van Nederland te worden? We zijn immers al heel aardig op weg? En nu door.
Zoals in 2020 Gijs de Kruijf, directeur van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, de handschoen oppakte om werk te maken van Utrechtse Heuvelrug plasticvrij 2026, nodig ik graag wethouder Anouk Haaxma uit om de handschoen over te nemen en ook de volgende stappen te zetten. Zodat we in 2026 met trots kunnen zeggen; het is ons gelukt om een hardnekkig probleem met vereende krachten op te lossen. Dan is er reden voor een plasticvrij feestje waar iedere inwoner welkom is.
Bovenstaande tekst is geschreven door Wim Oolbekkink, programmadirecteur SBI Landgoed Zonheuvel en aanjager van SDG House. De tekst verscheen eerder in Nieuwsblad De Kaap op 20 oktober 2023.
Afbeelding van Filmbetrachter via Pixabay